Een van de mooiste stadjes in Nederland: Elburg! De charmante, eeuwenoude stad aan het Veluwemeer is rijkelijk bedeeld met rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en een aantal oorlogsmonumenten. Een goede manier om deze te leren kennen is met de stadswandelingen die de VVV Elburg organiseert. Je wandelt langs alle historische bezienswaardigheden waaronder het Muurhuisje waar je een glimp opvangt van het leven van vroeger. Maar je kunt ook wandelen door Joods Elburg of door de haven voor een blik op de visafslag. Bij de laatste toer door Elburg hoort natuurlijk het eten van een visje bij de traditionele palingrokerij.

Water, water en nog eens water. We gaan naar Giethoorn, het dorp dat dankzij de vele waterwegen ook wel het Venetië van Holland genoemd. Giethoorn is misschien wel Nederlands grootste toeristische exportproduct. In ieder geval zijn de buitenlandse toeristen dol op het dorp. Het pittoreske Giethoorn heeft slechts één fiets- en wandelpad, voor het overige neemt een punter je mee over het water. Combineer Giethoorn met een avontuur in de natuur van het Nationaal Park Weerribben-Wieden, de thuisbasis van de otter en de zwarte stern.

Mooie dorpen en stadjes genoeg in Limburg, maar een van de mooiste plaatsjes is Thorn. Ooit was het witte stadje een klein vorstendom onder leiding van een abdis en twintig adellijke kloosterdames die een eigen abdij en klooster runden. Toen de Fransen in 1794 kwamen, voerden ze belasting in naar de omvang van de ramen van de huizen. Omdat de arme bevolking dit niet kon betalen, metselde men de ramen dicht en om dit te verbergen maakte men de huizen geheel wit. Meer over deze bijzondere geschiedenis leer je in gemeentemuseum Het la

Ga eeuwen terug in de tijd in historische vestingstad Bourtange. Tussen 1593 en 1851 was het een belangrijk verdedigingswerk dat werd gebouwd in opdracht van Willem van Oranje. In 1851 hield het als verdedigingswerk op te bestaan en transformeerde het tot boerendorp. In de jaren 60 van de vorige eeuw werd besloten Bourtange zijn oorspronkelijke vorm terug te geven. Nu is het een prachtige vestingstad waarin je het originele bouwwerk terugziet met een molen, kerk en huisjes van toen. In het interactieve Terra Mora komen de gevechten en kanonschoten van toen tot leven met de troepen van ‘Bommen Berend’ in de verte.

Ook Appingedam behoort tot de mooie dorpen in Nederland. Het is een mooie, kleine stad in de provincie Groningen met zo’n 12.000 inwoners. Samen met de stad Groningen is het de enige plaats die zijn oorsprong in de middeleeuwen kent. Appingedam staat bekend om z’n authentieke hangende keukens boven het Damsterdiep. Bezoek Museum Stad Appingedam en leer over het rijke verleden van de stad.

Hattem is een kleine stad in het noordoosten van Gelderland. Beroemd vanwege de historische binnenstad, een beschermd stadsgezicht, de mooie omgeving van de Veluwe en het Anton Pieck museum. Deze beroemde tekenaar en kunstschilder kennen we van zijn romantische illustraties en sprookjesachtige wereld. Hij stond ook aan de wieg van topattractie De Efteling. Het museum is leuk voor ouders met kinderen, datzelfde geldt voor het Nederlands Bakkerijmuseum waar ze de bakworkshops organiseren. Struin wat door Hattem en over het mooie Landgoed Molecaten en je zult verliefd worden op deze stad.

Wijk bij Duurstede was vroeger eigenlijk Dorestad, een belangrijke handelsplaats waar de Romeinen en de Vikingen ooit rondliepen. In de gerestaureerde kasteelruïne van Kasteel Duurstede, met een vierkante Donjon uit 1270 en Bourgondische toren, zie je nog iets van de bloeiende en rijke plaats die het lang geleden was. Inmiddels staat Wijk bij Duurstede ook bekend als kunststad vanwege de vele galeries en de poëzie- en de beeldenroute door de binnenstad.

Aan de Gouwzee ligt Monnickendam, een kleine stad met zo’n 10.000 inwoners en talrijke gebouwen op de monumentenlijst. Het is bijna niet voor te stellen, maar vroeger voeren grote zeeschepen Monnickendam binnen vanuit de voormalige Zuiderzee. Zo ontstond een bloeiende handel met de Oostzeelanden. Bezoek er de wekelijkse markt en hoor de stadsbeiaardier het oudste, nog bespeelbare carillon van Nederland bespelen. En ga met een klipper het Markermeer of de Gouwzee op om de omgeving vanaf het water te ontdekken. Monnickendam hoort bij de gemeente Waterland dat bestaat uit nog meer mooie plaatsjes als Marken en Broek in Waterland. Daar maak je – onder de rook van Amsterdam – de mooiste fietstochten!

Oudewater is een kleine stad in de provincie Utrecht met ruim 10.000 inwoners. Het heeft een fraai, historisch stadscentrum en maakt onderdeel uit van de verdedigingswerken van de Hollandse Waterlinie. Zo vredig als het nu is, zo anders was het aan het begin van de 80-jarige oorlog. De Spanjaarden hadden hun oog laten vallen op het stadje en moordden in 1575 ongeveer de helft van de bevolking uit. Het Beleg van en de ‘moord op’ Oudewater wordt nog ieder jaar herdacht, op de eerste zondag na 7 augustus. Je leert er meer over in Stadsmuseum Oudewater en wie alles wil weten over de hekserij van vroeger, zet koers naar Museum De Heksenwaag. Maak daarnaast een stadswandeling door Oudewater, zie oude kerken als de Sint-Michaëlskerk.

De laatste in dit rijtje met mooie dorpen in Nederland: Doesburg. Een oude Hanzestad in de provincie Gelderland, prachtig gelegen aan de IJssel. Een aaneenschakeling van monumenten, leuke musea, historische gebouwen en sluip-door-kruip-door straatjes. Opvallend zijn de koopmanshuizen en de handelskantoren De Waag, de Commanderij en het Arsenaal, die de stad dankt aan de bloeiende handel destijds. Beklim de Grote of Martinikerk voor een bijzonder uitzicht over de historische plaats, proef de Doesburgse mosterdsoep (en bezoek als mosterdfan de Doesburgsche Mosterd- en Azijnfabriek) en breng een bezoek aan het Lalique Museum als je van glaskunst houdt.